Co to jest rekuperacja i czy można ją połączyć z kominkiem?

System rekuperacji, czyli wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, jako wygodne i efektywne rozwiązanie zaczyna powoli wypierać wentylację tradycyjną – grawitacyjną. Na projekt rekuperacji i jej montaż decydują się zwłaszcza prywatni inwestorzy, planujący budowę domów jednorodzinnych lub termomodernizację takich budynków. I nic w tym dziwnego – wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła ma bowiem wiele zalet, które nie tylko pomagają zaoszczędzić na ogrzewaniu, ale również gwarantują zdecydowanie lepszą jakość powietrza w domu (w porównaniu do działania wentylacji grawitacyjnej). W jaki sposób działa ta technologia? Czy warto stosować rekuperację? I wreszcie: czy można połączyć ją z instalacją ogrzewania kominkowego? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziecie w akapitach poniżej. Zapraszamy do lektury!

Zasady działania rekuperacji, czyli wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła

Cała instalacja rekuperacji składa się z kilku elementów: najważniejszym z nich jest oczywiście rekuperator, czyli urządzenie stanowiące wymiennik ciepła. Do rekuperatora, za pomocą specjalnych przewodów, podłączone są: czerpnia (która „zasysa” powietrze z zewnątrz w celu rozprowadzenia go w budynku) oraz wyrzutnia (to właśnie z niej wydobywa się „zużyte” powietrze – poza budynek). Dodatkowo w pomieszczeniach instaluje się nawiewy i wyciągi (nawiewające i wyciągające powietrze z poszczególnych pokoi). Schemat działania rekuperacji powietrza opiera się na kilku etapach:

• powietrze z zewnątrz zasysane jest przez czerpnię, która – przewodem wentylacyjnym – prowadzi je do rekuperatora;

• dzięki zastosowaniu wymiany ciepła, powietrze z zewnątrz ogrzewa się od ciepłego powietrza, które trafiło do rekuperatora z wnętrza budynku ( strumienie powietrza nie mieszają się jednak - „płyną” swobodnie w umieszczonych blisko siebie, osobnych przewodach). Na tym etapie, jeśli rekuperator posiada odpowiednie filtry, powietrze zostaje oczyszczone z niepożądanych pyłów i cząsteczek kurzu;

•  oczyszczone, ciepłe powietrze trafia do domu poprzez nawiewy (anemostaty nawiewne) i rozchodzi się w pomieszczeniach;

• w tym samym momencie wentylacja mechaniczna sprawia, że zużyte, ciepłe powietrze z domu trafia na wyciągi w pomieszczeniach (anemostaty wywiewne), a dalej, przewodami wentylacyjnymi – do rekuperatora;

• w rekuperatorze – tak jak już wcześniej zostało to wspomniane – następuje wymiana ciepła – zużyte powietrze oddaje ciepło do powietrza, które zostało zaczerpnięte do instalacji, a później trafia do wyrzutni i na zewnątrz budynku.

Zalety rekuperacji w budynku jednorodzinnym

Montaż rekuperacji w domu to duży krok w kierunku energooszczędnego i ekologicznego budownictwa. Dlaczego wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła jest stosowana coraz częściej?

• Zapewnia oszczędność w zakresie wydatków na ogrzewanie budynku (z realnych obliczeń producentów wynika, że wydatki na ciepło w domu mogą zostać obniżone od 20 do 30-45%, co w skali roku pozwala zaoszczędzić naprawdę wiele). Dzieje się tak ze względu na wymianę ciepła – powietrze, które „wpada” do domu jest już ogrzane przez powietrze zużyte. W przypadku tradycyjnej, grawitacyjnej wentylacji, świeże powietrze jest zwykle zimne – to sprawia, że dom się wychładza, a mieszkańcy odczuwają nieprzyjemny „przeciąg” przy podłodze.

• W przypadku montażu rekuperatora z filtrami powietrza można mieć pewność, że powietrze trafiające do domu jest naprawdę czyste, pozbawione cząsteczek pyłu i kurzu (który jest dość częstym alergenem – zwłaszcza dla dzieci). Wentylacja grawitacyjna wymaga z kolei – od czasu do czasu – otwarcia okien, co zimą może mieć niepożądane skutki w postaci łagodnego zadymienia pomieszczeń czy unoszenia się zapachu spalin (zarówno samochodowych, jak i pochodzących z procesów spalania słabej jakości paliwa w okolicznych piecach).

• Koszt rekuperacji wbrew pozorom nie jest wysoki – zależy przede wszystkim od funkcji i specyfikacji samego rekuperatora, a także od jego wydajności oraz powierzchni, jaką ma „obsługiwać” - oscyluje w granicach od 7 lub 8 tysięcy złotych do 20 tysięcy (w przypadku budownictwa jednorodzinnego. Dodatkowo w Polsce funkcjonują dofinansowania do rekuperacji w ramach programu „Czyste powietrze” Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Kominek a rekuperacja w domu – czy można połączyć te instalacje?

Instalacja ogrzewania kominkowego z jednoczesnym montażem wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła jest oczywiście możliwa – obieg powietrza wymuszony rekuperacją, w połączeniu z działaniem kominka zapewni domownikom komfort termiczny oraz oszczędności związane z pomniejszeniem wydatków na ogrzewanie. Aby jednak obie instalacje były efektywne, należy pamiętać o kilku zasadach:

• po pierwsze – kominek musi mieć dolot powietrza z zewnątrz budynku. W przypadku kominków pobierających powietrze (niezbędne do zachodzenia i podtrzymywania procesów spalania) z pomieszczeń, cały proces wymiany powietrza poprzez wentylację mechaniczną może zostać zaburzony. Na szczęście producenci oferują obecnie wiele wariantów kominków z dolotem powietrza do spalania z zewnątrz budynku – są to zarówno kominki hybrydowe, jak i kominki na drewno czy kominki na pellet (modele z zamkniętą komorą spalania);

• po drugie – przy wyborze kominka do ogrzewania budynku z rekuperacją, należy pamiętać o tym, że musi być on szczelny. Oprócz wspomnianego „zaciągania” powietrza do komory spalania z pomieszczeń, kominek nie może posiadać żadnych innych nieszczelności (np. dodatkowego dopływu powietrza z pomieszczenia). Obniży to oczywiście efektywność rekuperacji (z tego względu rekuperacja w starym domu, ogrzewanym wiekowym typem kominka nie będzie spełniała swojej roli tak, jak powinna).

Podsumowując: wybierając kominek do budynku z zastosowaną rekuperacją, należy pamiętać o tym, by miał on zamkniętą komorę spalania oraz dolot powietrza z zewnątrz. Tylko w taki sposób zachowamy pozytywne właściwości systemu wentylacji mechanicznej – bez obawy o zmniejszenie jej wydajności.